افراد هر جامعه به منظور استفاده بهتر از منابع برای رفع احتیاجات و خواسته های مادی و معنوی خود نیاز به تصمیم گیری های صحیح اقتصادی و مالی دارند و برای انجام تصمیمات فوق وجود اطالاعات اقتصادی و مالی مناسب و صحیح از ضروریات اجتناب ناپذیر است. حسابداری بنگاه اقتصادی یکی از موارد مهمی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
حسابداری حوزه ای از فعالیتهای خدماتی است که می تواند اطلاعات اقتصادی و مالی را در قالب گزارش های مالی فراهم نماید .
هریک از ما نیز با توجه به محیط نگرش علاقه و شغل خود به طور مستمر در حال تصمیم گیری اقتصادی هستیم و برای انجام تصمیات درست از اطلاعات مختلی استفاده می کنیم. در پیرامون ما اطلالعات زیادی وجود دارد که برخی از انها به طور مستقیم و بدون هیچگونه تغییری قابل استفاده است ما در بیشتر موارد انها را به صورت قابل استفاده در می آوریم.
بنگاه اقتصادی چیست؟
در علم اقتصاد اموخته ایم که عوامل اقتصادی مختلفی در اختبار افراد یا گروههای قرااردارد که با ترکیب ای عوامل به تولید کالا یا انجام خدمات می پردازند. این افراد یا گروه ها را “بنگاه” یا ” واحد اقتصادی ” می نامند . هر واحد اقتصادی دارای اهداف خاصی است که برای رسیدن به انها به فعالیت های اقتصادی می پردازد. مجموعه فعالیت های اقتصادی که در محیط ما انجام می شود موجب رویدادهای اقتصادی یا مالی می گردد.
رویدادهای اقتصادی یا مالی
وقایعی هستند که با خرید تولید، توزیع و فروش کالا و ارائه خدمات یا فعالیت های مانند وام گرفتن و وام دادن سروکار دارند.
واحدهای اقتصادی برای اتخاذ تصمیات اگاهانه در مورد رویدادهای مالی از قبیل خرید فروش و ارائه خدمات نیاز به اطلاعاتی دارند که بخشی از این اطلاعات توسط حسابداران تهیه و ارائه می شود. حسابداران با استفاده از دانش تجربه و ابزار مناسب ابتدا اطلاعات مربوط به فعالیت ها و رویدادهای مالی را شناسایی و اندازه گیری کرده سپس به پردازش انها اقدام می نمایند و در نهایت خلاصه اطلاعات را به شکل صورت ها یا گزارشات مالی در اختیار کسانی قرار می دهند که مایلند از این اطلاعات را در تصمیم گیری های خود استفاده کنند.
تصمیم گیری های اقتصادی افراد به فعالیت های اقتصادی منجر می شود. فعالیتهای اقتصادی نیز موجب می شود تا اطلاعات اقتصادی بوجود آید. اطلاعات اقتصادی توسط حسابداران شناسایی شده و با استفاده از ابزار مناسب جمع اوری تجزیه تحلیل اندازه گیری و ثبت می شود. و پس از طبقه بندی و تلخیص به گونه ای مناسب در قالب گزارشهای ماالی در اختیار استفاده کنندگان قرار میگیرد. رابطه بین تصمیم گیری افراد و اطلاعات حسابداری به این شکل است:
اطلاعات حسابداری خلاصه اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی موثر بر یک واحد اقتصادی خاص می باشد. این اطلاعات گزارش های حسابداری نیز نامیده می شود.
یکی از نکات مهم در حسابداری این است که اطلاعات و گزارش های حسابداری در مورد یک واحد اقتصادی مشخص و جداگانه تهیه می گردد. به این واحد اقتصادی اصطلاحا ” شخصیت حسابداری ” گفته می شود.
استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری
افراد و گروهای مختلف برای ارزیابی عملکرد گذشته بهبود اداره فعالیت های اقتصادی برنامه ریزی عملیات اینده و تصمیم گیری های تجاری به اطلاعاتی در مورد وضعیت مالی و عملکرد یک واحد اقتصادی نیاز دارند. برای مثال انها می خواهند بدانند نتیجه عملیات سال گذشته واحد اقتصادی چگونه بوده است؟ چقدر دارایی در اختیار دارند؟ بدهی واحد اقتصادی به دیگران چقدر است؟ وضعیت نقدینگی واحد اقتصادی چگونه است؟
نوع اطلاعات حسابداری که هر استفاده کننده به ان نیاز دارد بستگی به نوع تصمیماتی دارد که می خواهد اتخاذ نماید. برخی از استفاده کنندگان که اداره عملیات واحد اقتصادی را برعهده دارند به اطلاعاتی نیاز دارند تا انها را در بهبود عملیات و افزیش کارایی کمک نماید. برای مثال مدیران برای تعیین قیمت فروش محصولات خود به اطلاعات هزینه های تولید و بهای تمام شده کالای ساخته شده نیاز دارند. این گروه از استفاده کننداگان را اصطلاحا استفاده کنندگان درون سازمانی می گویند. به سایر استفاده کنندگان گزارشات حسابداری استفاده کنندگان برون سازمانی گفته می شود. در زیر به شرح هریک از دو گروه پرداخته می شود.
استفاده کنندگان درون سازمانی
گردانندگان و مدیران هر واحد اقتصادی در مقایسه با سایر استفاده کنندگان به اطلاعات بیشتری در مورد ان واحد دسترسی دارند از طرف دیگر گستردگی و پیچیدگی فعالیتهای اقتصادی موجب می شود که مدیران نتوانند بر همه عملیات واحد اقتصادی نظارت مستقیم داشته باشند و از این رو ناگزیرند خلاصه ای از اطلاعات مربوط به فعالیتهای اقتصادی را در اختیار اشته باشند تا بر اساس ان تصمیمات صحیح و بهنگام اتخاذ نمایند .
حسابداران از طریق تهیه گزارشهای مالی درون سازمانی به مدیران واحد اقتصادی کمک میکنند .گزارش های مالی درون سازمانی در فواصل زمانی نسبتا کوتاه تهیه می گردد . ودر بردارنده اطالعات تفصیلی مورد نیاز مدیران می باشد گزارشهای مالی درون سازمانی مدیران و مسئولان واحد اقتصادی را در زمینه برنامه ریزی کنترل و تصمیم گیری های اقتصادی کمک می نماید . حسابداری مدیریت شاخه ای از حسابداری است که گزارشهای مالی درون سازمانی را تهیه میکند و در دسترس مدیران و گردانندگان عملیات قرار می دهد .
استاده کنندگان برون سازمانی
استفاده کنندگان برون سازمانی افراد خارج از واحد اقتصادی هستند که اطلاعات حسابداری را مورد استفاده قرار می دهند. این افراد معمولا دسترسی مستقیم به مدارک و اطلاعات رویدادهای مالی ندارند ولی علاقه دارند به طور منظم از وضعیت مالی و نتیجه فعالیت های واحد اقتصادی اگاه شوند. گزارش هایی که حسابدارای در دسترس این افراد قرار می دهد، گزارش های برون سازمانی نامیده می شود. حسابداری مالی شاخه ای است که به تهیه و ارائه گزارشهای مالی مورد نیاز استفاده کنندگان برون سازمانی می پردازد.
سرمایه گذاران – اعتبار دهندگان و سازمان های دولتی از قبیل ادارات دارایی بیمه تامین اجتماعی بورس اوراق بهادار و … عمده ترین گروه های استفاده کننده برون سازمانی به شمار می ایند.
طبقه بندی بنگاه های اقتصادی از نظر نوع فعالیت
واحدهای خدماتی
واحدهایی هستند که خدماتی را به مشتریان ارائه می نمایند و معمولا در قبال ارائه خدمات منفعت بدست می اورند. بانکها – هتلها- بیمارستانها – اموزشگاهها- موسسات حسابداری دفاتر وکالت و تعمیرگاهها نمونه هایی از واحدهای خدماتی می باشند.
واحدهای بازرگانی
واحدهایی هستند که به خرید و فروش مواد خام فراورده ها و کالاها اشتغال دارند. این واحدها معمولا بدون تغییر شکل و محتوای کالاهای خریداری شده انها را به فروش می رسانند. واحدهای بازرگانی کالا را خریداری و حمل کرده در محل مناسب به مشتریان عرضه و بهای کالای فروش رفته را از انها دریافت می نمایند. بنگاههای عمده فروشی و فروشگاه ها ومغازه ها از جمله واحدهای بازرگاتی به شمار می ایند.
واحدهای تولیدی
واحدهایی هستند که با استفاده از عوامل تولید به ساخت کالای اقتصادی می پردازند. این واحدها مواد اولیه را تهبه کرده با تغییر شکل ان ها را به صورت کالای ساخته شده به فروش می رسانند. واحدهای تولیدی در فعالیت های متنوعی مانند کشاورزی، معدن، محصولات مصرفی ماشین الات و غیره به تولید اشتغال دارند. واحدهایی که تسهیلاتی از قبیل اب برق و گاز تولید می نمایند هم درشمار واحدهای تولیدی به حساب می ایند.
