اصول حسابداری

در بیانیه شماره 4 هیات اصول حسابداری آمده است ، اصول حسابداری محدودیت هایی را برای حسابداران ایجاد می کنند و یا باعث کنترل هایی می شوند.

1- اصل محافظه کاری یا احتیاط

محافظه کاری بدون تردید جایگاهی بسیار با اهمیت در اذهان حسابداران داشته. حتی توسط برخی از نویسندگان حسابداری با اهمیت ترین اصل نامیده می شود. مثلا ارزشیابی موجودی ها بر مبنای قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار مثالی کلاسیک برای محافظه کاری است.

برخی از محققین حسابداری محافظه کاری را به معنای تاثیر بیشتر اخبار بد بر قیمت اوراق بهادار یا سهام تفسیر کرده اند. از دیدگاه تهیه کنندگان صورت های مالی محافظه کاری به عنوان کوششی بری انتخاب روشی از روش های پذیرفته شده حسابداری که به یکی از موارد زیر منتج می شود تعریف شده است :

1- شناخت کندتر درآمدفروش

2- شناخت سریع تر هزینه

3- ارزشیابی کمتر دارایی ها

4- ارزشیابی بیشتر بدهی ها

اما در برخی از موارد این ضوابط ممکن است با یکدیگر در تعارض باشند. در چنین مواردی برای تعیین رویکرد محافظه کارانه لازم است ملاحظات مربوط به سود کمتر بر ارزشیابی بیشتر دارایی ها مقدم شمرده شود .

برای تاکید بر اهمیت محافظه کاری چند دلیل بیان می شود:

1- بکارگیری قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار موجب کاستن ارزش موجودی ها از لحاظ پرداخت مالیات بر اموال می شود.

2- حسابداران می توانند در مقابل خواسته های مدیرانی که قصد بالا بردن ارزش دارایی ها یا سود را برای افزایش قیمت سهام دارند مقاومت کنند.

2- اصل افشا

در پیوست شماره یک تحقیقات حسابداری آمده است افشای یکی از مفروضات بنیادی دستوری مطرح شده است.

مفهوم افشا به اطلاعات مالی مربوط در متن و همراه صورت های مالی اساسی شامل روش های بکار گرفته شده در تهیه صورت های مالی اشاره دارد. افشا بر موارد زیر مصداق دارد :

• تهیه و گزارش صورتهای مالی مکمل نظیر صورتهای مالی تورمی
• افشای اطلاعاتی که نمی توان آن ها را در متن صورت های مالی گزارش کرد و در یادداشت های توضیحی خواهند آمد.
• افشای رویدادهای با اهمیت بعد از تاریخ صورت های مالی از طریق یادداشت های همراه
• پیش بینی عملیات سال آینده
• تجزیه و تحلیل مدیریت از عملیات در گزارشات سالانه

اهمیت افشا یعنی کّمی کردن اطلاعات مالی تا انجا که امکان دارد و ارائه ان به مدیران صاحبان سهام

افشا به چند دلیل در آینده اهمیت بیشتری پیدا می کند :

1- به موازات افزایش پیچیدگی محیط تجارت ، بیان اطلاعات مالی و عملیاتی با اهمیت در چهارچوب صورت های مالی سنتی مشکل خواهد شد.

2- مجموعه ای از شواهد نشان می دهد که بازار سرمایه می تواند به سرعت ، اطلاعات تازه را جذب و در قیمت اوراق بهادار منعکس کند.

3- اصل اهمیت

اهمیت از اصول حسابداری در بسیاری جهات به اصل مربوط بودن ارتباط پیدا می کند. زیرا این مفهوم اهمیت یک قلم یا گروهی از اقلام را از لحاظ مربوط بودن به تصمیم گیری های استفاده کنندگان از اطلاعات مالی مورد توجه قرار می دهد. بنابراین می توان اهمیت را روی دیگر سکه افشا تلقی کرد زیرا آن چه که افشا می شود لزوما باید دارای اهمیت باشد.

اما باید توجه داشت که سطوح اهمیت معمولا در موارد معین توسط حسابرسان تعیین می شود که می تواند میان حسابرسان میان شرکت ها و حتی از نظر یک حسابرس مشخص در طول زمان با تغییرات عمده ای مواجه گردد. علاوه بر این استفاده کنندگان خارجی صورت های مالی از سطح اهمیت تعیین شده توسط حسابرس مطلع نمی شوند .

اهمیت را همچنین می توان از دیدگاه محدودیت استفاده کنندگان در استفاده و بکارگیری انبوهی از جرئیات تفصیلی اطلاعات مدنظر قرار داد. اطلاعات مالی که برای تصمیم گیری های سرمایه گذاری و اعطای اعتبار مربوط محسوب می شوند را می توان با جزئیات بسیار زیاد و به کمک رایانه ها در اختیار استفاده کنندگان قرار داد. یکی از مسئولیت های حسابداری در گزارشگری مالی این است که انبوه اطلاعات را به نحوی خلاصه گزارش کند که برای استفاده کنندگان مفهوم و مفید باشد. گزارش انبوه اطلاعات می تواند به اندازه گزارش کمتر از نیاز اطلاعات گمراه کننده تلقی شود. بنابراین مفهوم اهمیت محدودیتی را بر آنچه که باید افشا شود اعمال می کند.

4- عینیت

آخرین اصل از اصول حسابداری ، عینیت است. مفهوم عینیت در گذشته به طرق مختلف تفسیر شده اما تفسیر مرجح آن به کیفیت شواهد زیر بنایی رویدادهایی اشاره دارد که نهایتا تلخیص و به شکل صورت های مالی سازماندهی می شود. کیفیت شواهد نیز جدا از اشخاصی که وظیفه اندازه گیری را بر عهده دارند ارزیابی می گردد. اما در حال حاضر عینیت از دیدگاه آمار و به معنای میزان اتفاق نظر میان اندازه گیرها مدنظر قرار می گیرد.

به این ترتیب به جای فرض بنیادی یا اصل محسوب کردن عینیت آن را می توان جز لاینفک فرآیند اندازه گیری محسوب کرد. در بیانیه شماره 4 هیات اصول حسابداری نیز این دیدگاه پذیرفته شده اگرچه هدف کیفی حسابداری نیز به آن اطلاق شده و با اصطلاح قابلیت تایید مورد اشاره قرار گرفته است .